Sốt ở trẻ là gì? Uống thuốc hạ sốt bao lâu thì có tác dụng?

Dù mang lại hiệu quả hạ sốt nhanh chóng nhưng lạm dụng các loại thuốc hạ sốt quá liều, trong nhiều lần có thể dẫn đến tình trạng ngộ độc, suy gan hay thậm chí là tử vong. Vậy nên sử dụng thuốc hạ sốt như thế nào đúng cách? Uống thuốc hạ sốt bao lâu thì hạ? Cùng tìm hiểu những lưu ý cần thiết và hướng dẫn sử dụng thuốc hạ sốt an toàn và hiệu quả trong bài viết sau.

 

1. Sốt ở trẻ là gì? Khi nào cần điều trị sốt?

Sốt là tình trạng thân nhiệt tăng cao hơn so với mức thân nhiệt bình thường, trong đó, nhiễm khuẩn là nguyên nhân gây sốt phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh, thường được xem là các bệnh lý do vi khuẩn, virus như cảm cúm, tiêu chảy, nhiễm khuẩn tai, viêm thanh quản, viêm tiểu phế quản,…là những nguyên nhân hàng đầu gây sốt hiện nay. 

Ngoài ra, một số loại vắc xin cũng có thể gây sốt, thời gian sốt dài hay ngắn sẽ tùy thuộc vào loại vắc xin được sử dụng.

Trong hầu hết các trường hợp, sốt có thể được điều trị và theo dõi tại nhà. Qua đó, cha mẹ cần xem xét hành vi của trẻ để biết khi nào cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt hay khi nào nên đưa con đến các cơ sở y tế để khám bệnh. Thông thường, ba mẹ nên đưa trẻ đi khám trong những trường hợp sau:

• Trẻ <3 tháng tuổi sốt đến 38 độ C
• Trẻ trên 3 tháng tuổi sốt đến 38 độ C trong hơn 3 ngày, trẻ khó chịu, bứt rứt và không chịu bú,…
• Trẻ sốt lên đến 40 độ C
• Trẻ sốt cao và có thêm triệu chứng co giật
• Trẻ bị sốt không dứt, tái đi tái lại
• Trẻ sốt kèm theo phát ban
• Trẻ có các bệnh nền như ung thư, tim mạch, lupus, hay hồng cầu liềm,…

2. Các nguyên nhân gây sốt

Cập nhật giá dầu tràm Huế mới nhất hiện nay

Các nguyên nhân gây sốt thường gặp nhất có thể là: 

• Sốt do virus gây ra như sốt xuất huyết, sốt siêu vi, cảm cúm, cảm lạnh
• Sốt do vi khuẩn gây nhiễm trùng cơ thể như uốn ván, viêm phổi, viêm họng liên cầu khuẩn, viêm màng não
• Sốt do đang trong thời kỳ mọc răng
• Sốt do tiêm ngừa vắc-xin như bạch hầu, uốn ván, ho gà, covid-19… Đây chỉ là phản ứng bình thường sau khi tiêm, thường sẽ tự động hết trong 1 – 2 ngày
• Sốt do các nguyên nhân khác như tác dụng phụ khi sử dụng thuốc, ngộ độc thực phẩm, rối loạn nội tiết tố (cường giáp), viêm khớp, viêm ruột,…

3. Uống thuốc hạ sốt bao lâu thì có tác dụng?

Thông thường khi uống thuốc hạ sốt sau khoảng từ 20 – 30 phút thì thuốc sẽ bắt đầu phát huy tác dụng. 

• Tác dụng của thuốc hạ sốt thường kéo dài trong vòng 2 giờ
• Thời gian giãn cách tối thiểu giữa 2 lần uống là từ 4 – 6 tiếng
• Người đang có vấn đề về thận, cần giãn cách giữa 2 lần ít nhất 8 tiếng

Với trẻ nhỏ, sau khi uống mà con nôn ra ít thì không cần phải cho bé uống lại. Nếu bé nôn ra nhiều, nôn gần hết thì đợi sau 30 phút rồi cho bé uống lại liều khác. Trường hợp con không chịu uống thì nên sử dụng thuốc dạng viên đạn ở hậu môn để hiệu quả hơn.

Các mẹ thường nghĩ rằng cho trẻ uống thuốc sẽ nhanh chóng hết sốt, nhưng trên thực tế, thuốc hạ sốt chỉ giúp hạ nhiệt khoảng từ 1 – 2ºC. Trẻ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn chứ chưa khỏi hẳn, vì vậy, mẹ cần cặp nhiệt cho con 1 lần/h để theo dõi nhiệt độ thường xuyên.

Sau khi uống thuốc hạ sốt, nếu kết hợp chườm mát sẽ giúp trẻ sơ sinh giảm sốt nhanh hơn, ngoài ra, bạn cũng có thể dùng rau diếp cá, tía tô, nhọ nồi, bộng giếng,… giã nát và đắp cho con hoặc xay nhuyễn ra cho trẻ uống. Các nguyên liệu này vừa giúp giảm sốt, vừa an toàn cho sức khỏe của bé.

Nếu sau 4 tiếng, trẻ chỉ còn sốt nhẹ thì đó là tín hiệu tốt. Hệ miễn dịch của trẻ đã kiểm soát được tình hình, từ đó, bạn không cần phải cho trẻ uống thêm hạ sốt nữa.

4. Nên làm gì khi trẻ bị sốt?

4.1. Khi trẻ bị sốt nhẹ

Cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, cởi bớt quần áo không cần biết, theo dõi thân nhiệt trẻ 4h/lần và bổ sung nhiều nước cho bé.

4.2. Khi trẻ bị sốt vừa

• Cởi bỏ bớt quần áo, cho trẻ mặc đồ rộng rãi, thoáng mát để dễ thoát nhiệt
• Cho trẻ nằm nghỉ ở nơi thoáng mát, giảm bớt nhiệt độ phòng
• Bổ sung nước cho trẻ
• Sử dụng thuốc trị hạ sốt
• Lau mát người cho bé bằng nước ấm: sử dụng 5 khăn ướt nhỏ, lần lượt đặt 4 khăn ở 2 bên nách, 2 bên vùng bẹn và 1 khăn dùng để lau khắp người

Lưu ý khi lau, bạn nên thay khăn sau khoảng 2 – 3 phút và ngưng lau người khi nhiệt độ của bé xuống dưới 38,5 độ C hoặc sau khi đã lau khoảng 30 phút. Cuối cùng, lau khô người và cho bé mặc các loại đồ mỏng, thoáng khí nhất. Ngoài ra, bạn có thể tắm cho trẻ bằng nước ấm với nhiệt độ thấp hơn 2 độ C so với thân nhiệt của bé.

4.3. Khi trẻ bị sốt cao

Bạn có thể sử dụng các biện pháp ở trên để hạ sốt tạm thời và đưa trẻ đến các cơ sở ý tế gần nhất để chữa trị kịp thời.

5. Nên chọn thuốc hạ sốt dạng gói hay dạng viên đạn?

Đây là hai dạng thuốc khác nhau thường được chọn để hạ sốt cho trẻ. Tuy nhiên, nhiều người còn bối rối không biết trường hợp nào thì dùng dạng nào là tốt nhất.

Cách giảm đau cho trẻ sau khi tiêm phòng hiệu quả nhất

5.1. Thuốc uống dạng sủi bọt, dạng bột

Dạng thuốc này được pha chế đơn giản và dễ dàng sử dụng, với nhiều hương vị cho trẻ dễ uống hơn. Thuốc được đóng gói nhiều liều lượng khác nhau, giúp mẹ dễ dàng lựa chọn theo cân nặng và tình trạng cơ thể của trẻ. Thông thường, trẻ bị sốt trong mọi trường hợp đều có thể uống hạ sốt dạng gói này.

Thuốc sẽ đi qua dạ dày, sau đó mới đi vào hệ tuần hoàn nên sẽ có tác dụng chậm khoảng 20-30 phút sau khi dùng, thêm vào đó, thuốc thải độc qua gan nên dùng nhiều có thể gây hại cho gan. 

5.2. Thuốc Viên Đạn

Thuốc được hấp thụ trực tiếp vào hệ thống tĩnh mạch trực tràng nên có tác dụng hạ sốt nhanh, đồng thời, thuốc cũng không đi qua gan nên cũng sẽ không gây hại cho gan. 

Tuy nhiên, tác dụng phụ của thuốc có thể gây khó chịu, ngứa, sưng hay thậm chí đau rát hậu môn, tiêu chảy nếu sử dụng liên tục. Lưu ý thuốc không dùng khi trẻ đang bị tiêu chảy. 

Thuốc bào chế ở định lượng nhất định và không thể tách liều và điều chỉnh lượng thuốc như dạng gói, qua đó, sẽ hơi khó khăn khi lựa chọn liều phù hợp với nhu cầu của con.

Mẹ có thể dùng thuốc dạng gói cho ban ngày, và thuốc viên đạn vào ban đêm. Tuy nhiên, tổng liều lượng thuốc sử dụng không được vượt quá 60mg/kg/ngày.

6. Sử dụng thuốc hạ sốt đúng cách

Thời gian thuốc phát huy tác dụng sẽ phụ thuộc vào thời điểm mà bạn cho trẻ uống thuốc. 

– Sốt nhẹ: trẻ sốt dưới 38.5 độ C sẽ không cần dùng thuốc, vì dùng thuốc lúc này không có tác dụng, ngược lại, thuốc có thể gây cản trở lại cho hệ miễn dịch tiêu diệt mầm bệnh.

– Sốt cao: khi sốt trên 38.5°C và có các biểu hiện như mệt mỏi, khó chịu, quấy khóc…thì bạn nên cho uống thuốc hạ sốt. Với trẻ trên 3 tuổi sốt mà vẫn còn tỉnh táo, chơi được thì khi nhiệt độ của trẻ lên đến 39°C mới cần uống thuốc.

7. Lựa chọn thuốc hạ sốt an toàn 

Liều lượng khi sử dụng thuốc hạ sốt thường được tính theo cân nặng của trẻ. Cụ thể là:

– Paracetamol/Acetaminophen: sử dụng từ 10-15mg/kg/lần, liều lượng tối đa không quá 60mg/kg/ngày, qua đó, bạn nên chọn thuốc hạ sốt loại này cho trẻ vì ít gây tác dụng phụ, đảm bảo an toàn cho con.

– Ibuprofen: sử dụng từ 5-10mg/kg/lần, liều lượng tối đa không quá 40mg/kg/ngày. Ibuprofen thường là loại thuốc được bác sĩ kê toa. Nó có tác dụng phụ có thể gây loét dạ dày, vì thế, thuốc không được dùng cho trẻ đang bị sốt xuất huyết hay các bệnh về dạ dày.

– Không dùng Aspirin để hạ sốt ở trẻ em dưới 18 tuổi vì thuốc này có nguy cơ gây ra hội chứng Reye rất nguy hiểm cho trẻ.

8. Những sai lầm khiến trẻ bị sốt kéo dài 

– Không tắm vì dễ nhiễm lạnh: môi trường không sạch sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các vi trùng, vi khuẩn tấn công trẻ, vì vậy, bạn nên tắm cho trẻ bằng nước ấm trong phòng kín.

– Tự ý sử dụng kháng sinh cho trẻ: Cần luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ loại kháng sinh nào cho trẻ, vì việc dùng sai sẽ gây ra nhiều hệ lụy, khó điều trị sau này.

– Dùng thuốc hạ sốt liên tục: Điều này sẽ gây quá liều dẫn đến tình trạng sốc thuốc, ngộ độc dẫn đến bệnh suy gan, suy thận. 

– Miếng dán hạ sốt: chỉ có tác dụng hạ nhiệt tạm thời tại vị trí được dán, hỗ trợ tỏa nhiệt và không có tác dụng hạ sốt cho trẻ nếu trẻ không uống thuốc. 

– Uống xen kẽ nhiều loại thuốc hạ sốt: không có bằng chứng về việc uống xen kẽ thuốc sẽ giúp hạ sốt nhanh hơn, qua đó, bạn nên dùng một loại thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất.

– Chườm lạnh: Cách này không hạ được nhiệt mà còn gây tình trạng bỏng lạnh cho trẻ, khiến trẻ bị suy hô hấp, rất nguy hiểm, vì thế, bạn nên chườm mát cho trẻ bằng nước ấm.

– Đóng kín cửa: để hạ sốt hiệu quả thì cần một môi trường thông thoáng, có đối lưu không khí để trẻ dễ dàng hạ nhiệt. Đến đây, một số bạn thắc mắc trẻ bị sốt có nên nằm điều hòa? Câu trả lời là nên nằm điều hòa và cả máy quạt vì chúng sẽ giúp trẻ dễ chịu hơn. Lưu ý là không để gió phả thẳng vào người trẻ là được.

– Ăn kiêng: Việc này sẽ khiến trẻ không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng, khiến quá trình phục hồi sức khỏe chậm hơn, vì thế, bạn nên cho trẻ ăn nhiều thức ăn đa dạng, đủ chất, ưu tiên các món ăn lỏng, mềm và dễ tiêu hóa.

9. Một số lưu ý khi chăm sóc trẻ bị sốt hiệu quả tại nhà

– Tránh mất nước và bổ sung thêm chất dinh dưỡng: khi trẻ bị sốt, nước và muối sẽ bị mất đi khá nhiều thông qua việc toát mồ hôi. Ngoài ra, cơ thể bé cũng nhanh bị mất năng lượng và các vitamin tan trong nước. Vì vậy, nên bù lại các chất bằng cách uống nhiều nước, sữa, nước ép trái cây, đặc biệt là vitamin B và vitamin C…

– Chú ý nghỉ ngơi: bạn nên khuyến khích trẻ nghỉ ngơi nhiều hơn nếu còn mệt. Nếu trẻ đã khỏe, cha mẹ có thể cho trẻ chơi bên ngoài nhưng cần tránh các thời điểm lúc đang nắng gắt hoặc thời tiết xấu.

– Khi trẻ bị sốt cao và co giật: Cần nắm được cách xử lý để tránh tình trạng trẻ bị ngạt thở hoặc thiếu oxy lên não gây tổn thương não. Các bước xử lý như sau: làm thông đường thở bằng cách cho trẻ nằm nghiêng, hút đàm nhớt ra tránh tắc đường thở, nhét thuốc hạ nhiệt vào hậu môn (có thể dùng Paracetamol liều 10mg/kg/lần), lau mát để hạ sốt cho trẻ. Tất cả trẻ có triệu chứng co giật sau khi sơ cứu cần đưa ngay tới cơ sở y tế để được cấp cứu và điều trị kịp thời.

– Không nên: lau người bằng nước đá lạnh, cồn, dấm; ủ ấm trẻ; vắt chanh, đổ thuốc vào miệng khi trẻ đang co giật vì rất dễ gây ngạt thở.

Quan trọng nhất, khi sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ, ba mẹ cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để tránh gặp những biến chứng gây nguy hiểm cho trẻ. Dautramtienong.com hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp các bậc phụ huynh biết rõ về cách sử dụng cũng như các lưu ý cần biết để sử dụng thuốc đạt hiệu quả tốt nhất cho con của mình.

Xem thêm:

Mắt bé bị đổ ghèn xanh có nguy hiểm không? Cách chữa ra sao?

Một vài mẹo trị sốt mọc răng cho bé an toàn và hiệu quả