Hướng dẫn chuẩn bị và cách cúng đầy tháng cho bé trai chi tiết A-Z

Theo văn hóa dân gian Việt Nam, việc cúng đầy tháng là rất quan trọng và không thể thiếu đối với một đứa trẻ mới sinh. Điều này nhằm mục đích thể hiện lòng biết ơn và sự trân trọng đất trời đã mang đứa trẻ đến cho gia đình. Cùng tìm hiểu chi tiết về nghi thức mâm cúng đầy tháng bé trai gồm những gì trong bài viết sau đây.

I. Nguồn gốc của lễ cúng đầy tháng dành cho bé trai

1. Sự tích về lễ đầy tháng

Khi nói về nguồn gốc của việc cúng đầy tháng thì mỗi nơi sẽ có những câu chuyện khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết đều là những câu chuyện xoay quanh về các bà Mụ và Đức ông. Đây là những người đã giúp nặn hình ra đứa bé và gửi chúng đến cho gia đình.

Câu chuyện thường được các mẹ truyền tai nhau về sự tích xưa. Qua đó, mỗi đứa trẻ sơ sinh đều do các vị Đại Tiên hay còn là 12 Bà Mụ nặn ra. Mỗi Mụ Bà sẽ đảm nhiệm trách nhiệm nặn ra từng bộ phận cho đứa trẻ như mắt, mũi, chân, tay, tóc… do đó, dù xấu hay đẹp thì cũng do tay các Bà Mụ nặn ra.

2. Ý nghĩa của lễ cúng đầy tháng

Theo quan niệm dân gian, lễ cúng đầy tháng cho bé trai mang ý nghĩa sau đây:

• Đánh dấu thời điểm bé tròn 1 tháng kể từ lúc được sinh ra.
• Là một trong những buổi lễ để tạ ơn Đức Ông cùng Bà Mụ đã theo dõi và phù hộ cho mẹ tròn con vuông.
• Ra mắt và giới thiệu đứa bé đến với tất cả mọi người.
• Một buổi tiệc nhằm công nhận sự hiện diện của đứa trẻ trên cuộc đời cũng như nhận những sự chúc phúc từ mọi người.

3. 12 Bà Mụ bao gồm những ai?

Theo sự tích, 12 Bà Mụ là các vị thần giúp việc cho Ngọc Hoàng. Mỗi bà sẽ kiêm một việc trong sinh nở, giáo dưỡng, được gọi tên lần lượt như sau:

• Mụ bà Trần Tứ Nương trông coi việc sinh đẻ (chú sanh)
• Mụ bà Vạn Tứ Nương trông coi việc thai nghén (chú thai)
• Mụ bà Lâm Cửu Nương trông coi việc thụ thai (thủ thai) trong bụng mẹ
• Mụ bà Lưu Thất Nương trông coi việc nặn hình hài cho đứa bé (chú nam nữ)
• Mụ bà Lâm Nhất Nương trông coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
• Mụ bà Lý Đại Nương trông coi việc chuyển dạ (chuyển sanh) của người mẹ
• Mụ bà Hứa Đại Nương chuyên trông coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản) 
• Mụ bà Cao Tứ Nương trông coi giai đoạn ở cữ (dưỡng sanh)
• Mụ bà Tăng Ngũ Nương trông coi việc chăm sóc cho trẻ mới sinh (bảo tống)
• Mụ bà Mã Ngũ Nương trông coi việc ẵm bồng trẻ (tống tử)
• Mụ bà Trúc Ngũ Nương trông coi việc trông trẻ (bảo tử)
• Mụ bà Nguyễn Tam Nương trông coi việc giám sát và chứng kiến việc sinh đẻ (giám sanh)

II. Hướng dẫn tính ngày cúng đầy tháng cho bé trai chính xác nhất

Ngày sinh của trẻ sẽ được tính theo cả ngày Dương lịch lẫn Âm lịch. Tuy nhiên, lễ cúng đầy tháng cả bé trai đa phần sẽ được tính theo ngày Âm lịch.

Theo truyền thống của tổ tiên, lễ cúng mụ đầy tháng cho bé trai sẽ được diễn ra vào ngày sinh thứ 29 của bé. Dân gian thường dùng cách tính ngày cúng đầy tháng là “gái lùi hai, trai lùi một”. Bên cạnh đó, lễ cúng đầy tháng thường được thực hiện vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối.

Hiện nay, cũng có nhiều cha mẹ hiện đại căn cứ vào lịch Dương để tổ chức lễ cúng đầy tháng cho con mình. Qua đó, họ sẽ lấy ngày sinh dương lịch của con làm mốc và vào đúng ngày đó trong tháng tiếp theo sẽ tổ chức lễ cúng đầy tháng.

III. Mâm cúng đầy tháng cho bé trai

1. Lễ vật cơ bản

• 3 tô chè lớn cùng 12 chén chè nhỏ
• 3 đĩa xôi lớn và 13 đĩa xôi nhỏ (có thể chọn xôi gấc hoặc xôi vò tùy vùng miền)
• 1 con gà luộc
• Bộ tam sên bao gồm: trứng luộc, thịt heo luộc, tôm hoặc cua luộc
• Cháo, bánh hỏi
• 13 miếng trầu têm cánh phượng, 13 nén vàng, 13 đôi hài, 13 bộ váy áo đẹp (Trong đó miếng trầu, đĩa xôi, nén vàng, đôi hài, váy áo đều phải giống nhau)

2. Lễ vật dâng cúng 12 bà Mụ

• Đồ vàng mã: nén vàng màu xanh, váy áo màu xanh cùng các đôi hài màu xanh
• Trầu cau: têm cánh phượng, bao gồm 12 miếng trầu với cau bổ tư cùng 1 miếng to hơn với cau nguyên quả
• Đồ chơi trẻ em bằng sứ hoặc nhựa
• Cua, ốc, tôm sống hoặc có thể hấp chín (bao gồm 12 con kích thước bằng nhau cùng 1 con lớn hơn)
• Phẩm oản: gồm một phần lớn và 12 phần đều nhau (hoặc nhiều hơn)
• Kẹo bánh: gồm 1 phần to và 12 phần nhỏ (hoặc nhiều hơn)
• Hương hoa: hoa cúng, hương, tiền vàng, nước trắng

3. Lễ vật dâng cúng Đức Ông

Ngoài ra, ba mẹ cũng cần chuẩn bị thêm những lễ vật để cúng Đức Ông, cụ thể như:

• 1 con gà luộc tréo cánh
• 1 tô cháo lớn
• 1 tô chè lớn
• 3 đĩa xôi lớn
• 1 miếng thịt quay
• 1 đĩa hoa quả (với 5 loại quả bất kỳ), rượu, trầu cau và đồ hàng mã (giấy tiền)

IV. Nghi thức cúng đầy tháng cho bé trai chi tiết nhất

1. Nghi thức cúng đầy tháng

Sau khi đã bày biện lễ vật đầy đủ, bố hoặc mẹ sẽ bắt đầu thắp 3 nén nhang rồi bế trẻ ra trước bàn thờ, sau đó khấn theo bài khấn cúng Mụ như sau:

Người cúng bắt đầu khấn: “Hôm nay, cháu bé…(Họ tên bé) vừa tròn 1 tháng tuổi, gia đình chúng con bày mâm lễ vật này, cung thỉnh thập nhị mụ bà cùng tam đức ông trước về chứng minh nhận lễ, sau tiếp tục phù trợ cho cháu mạnh chân, mạnh tay, mau lớn, ngoan hiền, phù trợ cho gia đình luôn được an vui, hạnh phúc”.

2. Nghi thức đặt tên

Sau khi cúng lễ đầy tháng xong sẽ bắt đầu đến nghi thức đặt tên. Đầu tiên người cúng khấn với tổ tiên họ tên đã đặt cho bé rồi tiến hành gieo 2 đồng xu xuống đĩa. Cách này ngụ ý muốn hỏi xin sự chấp thuận của tổ tiên, cụ thể như sau:

• Nếu 1 đồng tiền ngửa, 1 đồng tiền úp thì nghĩa là tên đặt cho con được tổ tiên chấp thuận.
• Nếu cả 2 đồng tiền đều úp hoặc đều ngửa có nghĩa là tên con có thể chưa được tổ tiên chấp nhận. Lúc này, người cúng gieo lại quẻ thêm lần nữa, nếu gieo quẻ 3 lần mà kết quả vẫn như vậy thì cha mẹ cần chọn tên khác cho bé.

Tuy vậy, đây là nghi thức và tục lệ từ xưa của tổ tiên, mang tính chất tham khảo và tùy niềm tin của mỗi người. Các bậc cha mẹ hiện đại hoàn toàn có thể đặt bất kỳ cái tên nào nếu thấy phù hợp với bé.

3. Nghi thức khai hoa (bắt miếng)

Ngoài ra, một số nơi còn có thêm nghi thức khai hoa hay còn gọi là “bắt miếng”. Qua đó, em bé sẽ được đặt ngay giữa bàn hoặc nằm ở trong nôi bên cạnh bàn cúng.

Sau đó, người cúng sẽ rót trà và thắp hương nhằm xin phép bắt miếng bằng cách bồng đứa trẻ trên 1 tay, còn tay kia cầm 1 nhánh hoa quơ xung quanh miệng bé, đồng thời nói lên những lời tốt đẹp như mở miệng ra có bông có hoa, có kẻ thương, người mến, mở miệng ra là có bạc có tiền, có xóm làng mến thương. 

Sau khi kết thúc phần nghi thức, mọi người trong gia đình sẽ tiến hành quây quần ăn uống sum vầy. Người lớn có thể tặng quà, lì xì và chúc phúc cho bé trai với những lời tốt đẹp nhất.

V. Cách sắp xếp bàn cúng đầy tháng bé trai đúng cách

Khi sắp đặt đồ cúng, ba mẹ cần chia thành đồ ra thành 2 mâm khác nhau. Một mâm trên và mâm dưới, cách nhau không quá 10 phân.

Trong đó, bàn nhỏ và thấp hơn dùng để bày lễ vật dâng cúng các Đức ông, còn bàn lớn cao hơn sẽ bày biện lễ vật dâng cúng cho 12 Bà Mụ. Cách đặt mâm cúng luôn cần tuân theo nguyên tắc “Đông bình, Tây quả” tức phía Đông sẽ đặt bình hoa và phía Tây đặt các lễ vật.

VI. Văn khấn cúng đầy tháng cho bé trai chuẩn nhất 2022

Để lễ cúng đầy tháng cho bé trai có hiệu lực thì văn khấn là yếu tố quan trọng và cần phải đọc trong khi thực hiện nghi lễ. Qua đó, ba mẹ có thể tham khảo mẫu văn khấn cúng đầy tháng cho bé đầy đủ nhất dưới đây:

VII. Những lưu ý khi thực hiện lễ cúng đầy tháng cho bé trai

1. Về nghi thức

• Lễ vật cúng đầy tháng cho bé trai thường xếp cân đối trên 2 bàn gồm 1 to và 1 nhỏ. Bàn to sẽ bày đồ cúng bà Mụ còn bàn nhỏ sẽ bày đồ cúng cho Đức Ông.
• Tất cả mọi thành viên trong gia đình cần có mặt đầy đủ trong lễ cúng đầy tháng.
• Thời gian tốt nhất để làm lễ cúng đầy tháng cho bé là vào sáng sớm hoặc chiều.

2. Về lễ vật

• Đối với các gia đình tổ chức cúng đầy tháng cho con trai thì nên chọn cúng gà trống luộc. Hoặc có thể tùy theo vùng miền mà cúng vịt hoặc cặp vịt đều được.
• Mâm ngũ quả nên ưu tiên chọn 5 loại quả khác nhau. Nhưng cần lưu ý lựa chọn trái cây có màu sắc đẹp và tươi, không bầm dập, hư hỏng. Mỗi vùng miền sẽ có mâm ngũ quả khác nhau, do đó tùy vào mỗi gia đình mà sẽ có cách chuẩn bị sao cho phù hợp nhất.
• Hoa cúng cho lễ đầy tháng thì nên chọn những loại hoa mang ý nghĩa tốt lành như hoa ly, cát tường…
• Đối với việc cúng xôi trong tiệc đầy tháng của bé trai thì có thể lựa chọn loại xôi gấc. Đây là loại xôi thích hợp để cúng trong tiệc đầy tháng với mong muốn cuộc đời của em bé sẽ hồng phát và có nhiều may mắn.
• Với chè, ta có thể chọn cúng chè đậu trắng. Loại chè này mang ý nghĩa mong muốn là em bé được thuận lợi và may mắn trên con đường công danh sự nghiệp. Đây là một trong ước mong của bậc cha mẹ khi có con trai.

Có thể thấy, lễ cúng đầy tháng cho con xưa nay luôn được các bậc phụ huynh quan tâm, mong ước cho con trẻ được ấm no và viên mãn trong cuộc sống. Với những thông tin trên, Dầu tràm Tiên Ông hy vọng có thể giúp bạn chuẩn bị lễ cúng đầy tháng cho con mình một cách chu đáo và thuận lợi nhất.